باورها

کدام واقعیت قادر است نظر ما را تغییر بدهد؟ اکثر ما تصور می‌کنیم ذهن بی‌طرفی داریم و اگر استدلال مخالفی بر مبنای «داده‌ها» و «واقعیت‌های عینی» باشد، نظرمان را بدون لجبازی تغییر می‌دهیم. اما شاید مهمترین واقعیت این باشد که «ذهن صرفاً پیرو واقعیت‌ها نیست» و لجبازتر از چیزی است که اغلب خیال می‌کنیم.
ما مایلیم به شواهدی که در تقابل با باورهایمان هستند ارزش کمتری بدهیم و به شواهدی که در تأیید باورهایمان هستند بیشتر بها دهیم. حقایق و استدلال‌های ناخوشایند طرف مقابل را کنار می‌گذاریم. در نتیجه، عقایدمان مستحکم‌تر می‌شود و برهم‌زدن الگوهای تفکر موجود و پابرجا رفته‌رفته دشوارتر می‌شود
به این تلاش ذهن در اثبات خودش "سوگیری تاییدی" می گوییم
اگر به قدرت سوگیری تأییدی شک دارید، به دفعه آخری که چیزی را در گوگل جستجو کردید بیاندیشید. آیا هر لینک را با دقت خواندید تا تصویری عینی و وسیع از موضوع به دست بیاورید؟ یا نگاهی به نتایج انداختید تا لینکی بیابید که در تأیید نظر شما باشد؟ تعارف را کنار بگذاریم، بالاخره هرطور شده آن نتیجهٔ موافق را می‌یابید، به‌خصوص اگر مایل باشید تا صفحهٔ دوازده نتایج جستجوی گوگل جلو بروید
اگر واقعیت‌ها جواب نمی‌دهند پس چطور می‌شود نظری را تغییر داد؟ حال چه نظر خودمان یا نظر همسایه.
مهم ترین موضوع این است که راه گریزی به ذهن بدهید
ما تمایل نداریم به اشتباه‌ها اعتراف کنیم. در گریز از اعتراف به اشتباه، چنان وضعیت خود را پیچ‌وتاب می‌دهیم که یوگا کاران حرفه‌ای هم تحمل چنین پیچ‌وتابی را ندارند.
هویت تان را از باورهایتان جدا کنید
همگی ما هویت خود را در باورها و استدلال‌هایمان می‌بینیم.
این کسب‌وکار من است.
این مقالهٔ من است.
این ایدهٔ من است.
ولی مشکل اینجاست که وقتی باورهایتان با هویتتان گره می‌خورد، تغییر نظر می‌شود همان تغییر هویت و قبول این واقعاً سخت است.
باور کنید وقتی کسی با ما مخالف است به این دلیل نیست که آن‌ها در اشتباهند و ما برحقیم. بلکه آنها به چیزی باور دارند که ما نداریم.
از اتاق پژواک تان خارج شوید.
ما در یک اتاق پژواک نامتناهی زندگی می‌کنیم.دور و برمان را از افراد شبیه خودمان پر می کنیم.
کسانی شبیه خودمان را در فیسبوک به لیست دوستانمان اضافه می‌کنیم. در توییتر افراد شبیه خودمان را فالو می‌کنیم. آن پایگاه‌های خبری را می‌خوانیم که فرکانس سیاسی‌شان با ما یکسان است.
همهٔ این‌ها یعنی عقاید ما اصلاً به آن میزان که باید تحت آزمون فشار قرار نمی‌گیرند.
با کسانی دوست شوید که با شما مخالفت می‌کنند. در محیط‌هایی قرار گیرید که عقایدتان به چالش کشیده شود، هرچند ناراحت و عجیب باشد.
در نهایت خودتان بپرسید:
چه واقعیتی می‌تواند یکی از باورهای پابرجای من را تغییر دهد؟
اگر پاسخ این باشد که هیچ واقعیتی باور مرا عوض نخواهد کرد
باید بگویم که مشکلی دارید. شخصی که حتی با تغییری اساسی در واقعیت‌ها حاضر به تغییر نظرش نیست، به معنای دقیق کلمه یک جاهل متعصب است.

مهرنوش مهدیزاده
مشاور روابط عاطفی،فرزندپروری کودک و نوجوان

سایر مطالب این بخش | نسخه قابل چاپ | ارسال به دوستان |